Wrodzony czy nabyty
Daltonizm to, najkrócej ujmując, ślepota na barwę czerwono - zieloną. Występuje także ślepota na barwę czerwoną, rzadziej zieloną i bardzo rzadko na fioletową. Ludzie często mieszają pojęcia "niedowidzenia barw" (trichromatyzm, nazywany też daltonizmem częściowym) i "ślepoty barw" (dichromatyzm, nazywanym daltonizmem).
Wrodzona ślepota barw uważana jest za jedną z najczęstszych chorób dziedzicznych na świecie. Daltonizm wrodzony, dziedziczony jest recesywnie na chromosomie X i podobnie jak hemofilia dotyczy przede wszystkim mężczyzn (cierpi na nią około 8% panów i tylko 0,5 % kobiet). Może się zdarzyć jednak również daltonizm nabyty, powstały w skutek choroby siatkówki. Zwykle choroba nie obniża ostrości obrazu. Badanie diagnostyczne przeprowadza się stosując tzw. tablice pseudoizochromatyczne. Daltonizm po raz pierwszy został opisany w 1798 roku przez fizyka i chemika Johna Daltona. Zarówno on, jak i jego brat cierpieli na tę chorobę.
Badania
W większości przypadków osoby źle rozróżniające barwy od urodzenia nie zdają sobie sprawy z wady, gdyż ostrość wzroku jest zwykle u nich prawidłowa. Daltonizm wykrywa się na podstawie specjalistycznych badań przy użyciu tablic barwnych pseudoizochromatycznych. Do dokładniejszych badań wykorzystuje się przyrząd nazywany anomaloskopem.
Praca
Daltoniści nie mogą wykonywać ponad 150 zawodów, w których konieczne jest rozróżnianie barw, nie powinni również prowadzić pojazdów. W ruchu ulicznym daltoniści są niezwykle niebezpieczni tak dla siebie, jak i dla innych. Zdarzają się przypadki, kiedy to ktoś wskutek daltonizmu przejeżdża przez tory kolejowe pomimo świecącej się na czerwono lampy semafora. Zaburzenie to ma wpływ na jakość życia, obniża bezpieczeństwo i skraca czas reakcji w sytuacjach zagrażających życiu.
Małe dziecko cierpiące na daltonizm może się gorzej uczyć i często, jeśli nie jest wystarczająco wspierane przez rodziców i pedagogów, ma niską samoocenę. Ważne jest poinformowanie nauczyciela o zaburzeniu widzenia barw u dziecka, tak by mógł dostosować metody pedagogiczne do danego malucha.
Korekcja niedowidzenia barw
Daltonizmu nie można wyleczyć. Czynione są pewne próby zmniejszenia objawów występujących u osoby cierpiącej na daltonizm poprzez zastosowanie specjalnych soczewek. Procedura doboru takich soczewek jest jednak bardzo skomplikowana, niezbędne są długie badania, no i producent zaznacza, że koszt soczewek jest bardzo wysoki.
Pewne nadzieje na wyleczenie daltonizmu daje terapia genowa, którą przeprowadziło dwoje naukowców ze Stanów Zjednoczonych (doświadczenie zostało opublikowane w magazynie „Nature” w 2009r.). Przeprowadzili oni eksperyment na małpach, którym wstrzyknięto do komórek oka geny odpowiedzialne za produkcję opsyny L (w przypadku ślepoty czerwono-zielonej w siatkówce brakuje właśnie czopków z opsyną L). Po 20 tygodniach od eksperymentu okazało się, że małpy zaczęły rozróżniać 16 odcieni czerwieni i zieleni!
Inne zaburzenia związane z widzeniem barwnym
- deuteranopia - wada wzroku polegająca na nierozpoznawaniu barwy zielonej,
- protanopia - wada wzroku polegająca na nierozpoznawaniu barwy czerwonej,
- tritanopia - wada wzroku polegająca na nierozpoznawaniu barw żółtej i niebieskiej,
- achromatopsja (całkowita ślepota barwna) - wada wzroku spowodowana chorobą oczu, a konkretnie siatkówki, objawiająca się dużą lub całkowitą niemożnością rozpoznawania barw.
